به نظر شما شما آینده علم به دست هوش مصنوعی رقم خواهد خورد؟🧠💡(دانشمند هوش مصنوعی کیست!)
محققان هوش مصنوعی سیستمی با نام «دانشمند هوش مصنوعی» ایجاد کرده‌اند که می‌تواند چرخه کاملی از فرآیند تحقیقات علمی را انجام دهد؛ از مطالعه مقالات علمی و فرمول‌بندی فرضیه‌ها تا اجرای آزمایش‌های شبیه‌سازی‌شده و نگارش مقالات. این سیستم توسط تیمی از شرکت ژاپنی Sakana AI و آزمایشگاه‌هایی در کانادا و بریتانیا توسعه یافته است و به طور خاص در زمینه یادگیری ماشین فعالیت می‌کند.
دانشمندی که مقاله می‌نویسد و خودش را ارزیابی می‌کند
«دانشمند هوش مصنوعی» به گونه‌ای طراحی شده که تمام مراحل تحقیقاتی را پوشش می‌دهد. این سیستم ابتدا با مرور ادبیات علمی موجود در حوزه‌ای خاص، فرضیه‌هایی را ارائه می‌کند. سپس با استفاده از الگوریتم‌های یادگیری ماشین، فرضیه‌های خود را مورد آزمایش قرار می‌دهد و نتایج به‌دست‌آمده را در قالب مقاله‌ای علمی منتشر می‌کند. یکی از ویژگی‌های جالب این سیستم، توانایی آن در ارزیابی خودکار نتایج است؛ یعنی همانند یک داور مقالات علمی، نتایج خود را تحلیل و بازبینی می‌کند.
این سیستم با استفاده از تکنیکی به نام «محاسبات تکاملی» کار می‌کند که الهام‌گرفته از نظریه تکامل داروینی است. این تکنیک از تغییرات تصادفی کوچک در الگوریتم‌ها استفاده می‌کند و سپس بهترین تغییرات را که کارایی مدل را بهبود می‌بخشند، انتخاب می‌کند. پس از پایان این فرآیند، سیستم مقاله‌ای تولید می‌کند که شامل نتایج آزمایش‌های خود است و آن را در یک نوع بازبینی خودکار ارزیابی می‌کند.
پتانسیل‌های علمی و محدودیت‌های فعلی
با وجود پیشرفت‌های انجام‌شده، این سیستم هنوز در مراحل ابتدایی خود قرار دارد و تنها قادر به انجام تحقیقات در زمینه یادگیری ماشین است. همچنین، این سیستم توانایی انجام کارهای آزمایشگاهی را ندارد، که یکی از مهم‌ترین بخش‌های تحقیق علمی است. به گفته گربرند سدر، دانشمند علوم مواد در آزمایشگاه ملی لارنس برکلی، «دانشمند هوش مصنوعی» هنوز قادر به انجام آزمایشات فیزیکی نیست. وی می‌گوید: «اگر به آینده نگاه کنیم، بدون شک بخش عمده‌ای از علم به این سمت خواهد رفت.»
اگرچه نتایج حاصل از این سیستم تاکنون تحولی اساسی در علم ایجاد نکرده، اما توانایی آن در انجام تمام مراحل تحقیقاتی، حتی به‌صورت اولیه، تحسین بسیاری از محققان را برانگیخته است. جِوین وست، دانشمند اجتماعی از دانشگاه واشنگتن، می‌گوید: «این واقعاً قابل‌توجه است که آنها توانسته‌اند این سیستم را از ابتدا تا انتها توسعه دهند.»
با این حال، برخی از دانشمندان به محدودیت‌های این سیستم اشاره کرده‌اند. به عنوان مثال، توانایی سیستم در برقراری ارتباطات غیررسمی مانند بحث‌های کنفرانسی یا مکالمات میان‌همکاران که بخش مهمی از دانش علمی را تشکیل می‌دهد، به‌صورت محدود است. وست می‌گوید: «علم چیزی بیش از یک مجموعه مقالات است. گاهی یک مکالمه ۵ دقیقه‌ای می‌تواند بیشتر از ساعت‌ها مطالعه مقاله به شما کمک کند.»
محدودیت‌ها و انتقادات
منتقدان این سیستم نیز به برخی از ضعف‌های آن اشاره کرده‌اند. یکی از کاربران در انجمن آنلاین Hacker News اظهار داشت که اگر به‌عنوان ویراستار یک مجله علمی بود، مقاله‌های تولیدشده توسط این سیستم را رد می‌کرد. همچنین، برخی منتقدان معتقدند که «متخصص هوش مصنوعی» به دلیل اتکای بیش از حد به مقالات پرارجاع، دارای «سوگیری محبوبیت» است و به تحقیقات جدیدتر یا کمتر شناخته‌شده توجه کمتری دارد.
در حالی که این سیستم هنوز در مراحل ابتدایی خود قرار دارد و عمدتاً در حوزه یادگیری ماشین فعالیت می‌کند، توسعه‌دهندگان آن امیدوارند که با پیشرفت‌های آینده، قابلیت‌های آن را به حوزه‌های علمی دیگر مانند ریاضیات محض گسترش دهند. برای مثال، تیم گوگل در لندن با استفاده از هوش مصنوعی «سمبلیک» موفق به حل مسائل ریاضی شده‌اند؛ سیستمی که به جای تکیه بر الگوهای آماری، از قوانین منطقی استفاده می‌کند. لو، یکی از توسعه‌دهندگان «دانشمند هوش مصنوعی»، می‌گوید: «ما باور داریم که این سیستم شبیه به نسخه ابتدایی GPT-1 در هوش مصنوعی علمی است.»
آینده علم با هوش مصنوعی
اگرچه هنوز مسیر طولانی تا خودکارسازی کامل فرآیندهای علمی وجود دارد، اما به نظر می‌رسد که هوش مصنوعی می‌تواند در آینده نزدیک نقش بسیار مهمی در تسهیل بخش‌های تکراری و زمان‌بر تحقیقات علمی ایفا کند، و به محققان این فرصت را بدهد تا بر جنبه‌های خلاقانه‌تر تحقیقات تمرکز کنند.