مصاحبه با دکتر بهاره حیدری
در عصری که انرژی و هوش مصنوعی همچون دو بال قدرتمند، آینده بشر را شکل می‌دهند، گفت‌وگو با کسی که هر دو حوزه را به خوبی می‌شناسد، دریچه‌هایی تازه به روی ما می‌گشاید. دکتر بهاره حیدری، استاد دانشگاه تهران و معاون دانشکده حکمرانی، داستانی الهام‌بخش از مهندسی مکانیک تا حکمرانی انرژی و سپس گام نهادن در دنیای علم داده را روایت می‌کند. در این گفت‌وگوی جذاب، ما در مجله سیمرغ هوش مصنوعی افتخار داریم که پیوند حیاتی این دو حوزه و نقش بی‌بدیل هوش مصنوعی در ساختن فردایی بهتر را از زبان ایشان جویا شویم.
پرسش برای یک گفت‌وگوی روشنگرانه
خانم دکتر، اجازه دهید مصاحبه را با یک خاطره دلنشین آغاز کنیم. اولین بار که حس کردید داده‌ها می‌توانند گره‌های پیچیده‌ی دنیای انرژی را باز کنند چه لحظه‌ای بود؟ چه چیزی باعث شد از دنیای پر جنب‌وجوش توربین‌ها و پمپ‌ها، به سمت دقت الگوریتم‌ها و مدل‌سازی‌ها گام بردارید؟
وقتی از “هم‌بست آب-انرژی-غذا” صحبت می‌کنید، برای بسیاری از مخاطبان ما که در حوزه هوش مصنوعی فعالیت دارند، این واژه‌ای تخصصی به نظر می‌رسد. فرض کنید می‌خواهید این مفهوم حیاتی را برای یک برنامه‌نویس هوش مصنوعی که قرار است روی پروژه‌ای در این حوزه کار کند، توضیح دهید؛ از کجا شروع می‌کنید؟
این روزها که بحث بر سر مصرف عظیم انرژی چت‌جی‌پی‌تی و مراکز داده هوش مصنوعی داغ است؛ به نظر شما چطور می‌توان این معادله را حل کرد؟ آیا ممکن است همین هوش مصنوعی که انرژی زیادی مصرف می‌کند، خود کلید بهینه‌سازی مصرف انرژی در کشوری مثل ایران باشد؟ چطور می‌توان این معادله را به نفع آینده حل کرد؟
تصور کنید در ۱۰ سال آینده، وزارت نیرو ایران به شما پیشنهاد طراحی یک سیستم هوشمند را برای مدیریت تمام و کمال شبکه برق کشور میدهد. اولین سؤالی که از وزیر می‌پرسید چه خواهد بود؟ و چه ترکیبی از تکنولوژی‌ها را به کار خواهید گرفت؟
در مسیر علمی و پژوهشی‌تان، حتماً لحظاتی بوده که احساس کرده‌اید این مسیر راه به جایی نمی‌برد. آیا به خاطر دارید آخرین باری که یک مدل یا فرضیه‌تان کاملاً شکست خورد چه زمانی بود؟ چطور از آن تجربه درس گرفتید و مجدداً برای رسیدن به هدف‌تون تلاش کردید؟
برای یک دانشجوی رشته کامپیوتر که دلش می‌خواهد در حوزه هوش مصنوعی و انرژی فعالیت کند، سه مهارت اساسی و سه کتاب ضروری که حتماً باید مطالعه کند را چه می‌دانید؟ و اگر خودتون امروز دانشجو بودید، مسیرتان را از کجا آغاز می‌کردید؟
همه علاقه‌مندان و دنبال‌کنندگان شما میدونن که شما علاوه بر فعالیت‌های علمی، به نقش زنان در حکمرانی نیز اهمیت زیادی می‌دهید. وقتی ساعت‌های کاری پرمشغله به پایان می‌رسد، چه کاری باعث می‌شود انرژی از دست رفته‌تان جبران شود و به قول معروف دوباره شارژ شوید؟ کتاب می‌خوانید؟ ورزش می‌کنید؟ یا شاید مشغول تحلیل داده‌های شخصی‌تان می‌شوید.
به نظر شما بزرگ‌ترین فرصت از دست رفته ایران در پیوند میان انرژی و هوش مصنوعی چیست؟ و اگر یک شب بیدار شوید و خودتان را در جایگاه وزیر علوم ببینید، اولین قدمی که برای این حوزه برمی‌داشتید، چه بود؟
اگر قرار باشه داستان کوتاهی با عنوان “روزی که هوش مصنوعی شبکه برق ایران را نجات داد” بنویسید، خلاصه داستانتان چطور خواهد بود؟ مگر اینکه ترجیح دهید عنوانی کاملاً متفاوت برای آن انتخاب کنید
خانم دکتر بهاره حیدری بیست سال دیگر، زمانی که دانشجویان، میراث علمی شما را ورق می‌زنند و شکوفایی ایران را در قامت یک قدرت انرژی پایدار به چشم می‌بینند، آرزو دارید نقش شما در کدام جمله ماندگار شود؟ و در نهایت برای نسل جوانی که پرچم‌دار فردای این مرز و بوم هستند، چه پیامی دارید که با دلی امیدوار و گام‌هایی استوار، آینده‌ای روشن را رقم بزنند؟
از شما، خانم دکتر بهاره حیدری، برای زمانی که در اختیار ما قرار دادید و دیدگاه‌های ارزشمندتان را درباره آینده حکمرانی انرژی و نقش هوش مصنوعی با مخاطبان ما به اشتراک گذاشتید، صمیمانه سپاسگزاریم. بی‌تردید، تحلیل شما درباره ظرفیت‌های این حوزه و اهمیت تصمیم‌گیری هوشمندانه در حوزه انرژی، می‌تواند الهام‌بخش پژوهشگران، سیاست‌گذاران و فعالان این حوزه باشد.
امروز بیش از هر زمان دیگر، هوش مصنوعی فرصتی کم‌نظیر برای ساختن آینده‌ای پایدارتر و عادلانه‌تر در اختیار ما قرار داده است. امیدواریم که با هم‌افزایی میان دانشگاه، دولت و بخش خصوصی، مسیر توسعه انرژی‌های تجدیدپذیر و حکمرانی هوشمند انرژی در ایران هموارتر شود.
از شما همراهان گرامی نیز برای دنبال‌کردن این مصاحبه سپاسگزاریم و امیدواریم این گفت‌وگو برای شما آموزنده و الهام‌بخش بوده باشد.
